ผลสำรวจประชากรจีนยังครองแชมป์โลก เผชิญความท้าทายสังคมผู้สูงวัย

        เมื่อวันที่ 11 พ.ค. สำนักงานสถิติแห่งชาติจีน เผยผลสำรวจ ‘สำมะโนประชากรจีน’ ครั้งล่าสุดที่จัดทำทุก 10 ปี โดยครั้งนี้เป็นการสำรวจครั้งที่ 7 ซึ่งอาศัยเจ้าหน้าที่กว่า 7 ล้านคน ลงพื้นที่สำรวจตามบ้านระหว่างวันที่ 1 พ.ย.-10 ธ.ค.2020 ผลสำรวจครั้งนี้สะท้อนถึงความเปลี่ยนแปลงหลายด้านในช่วงหลายปีที่ผ่านมาของจีนอย่างน่าสนใจ

จำนวนประชากรจีนเติบโตในอัตราที่ลดลง

        ผลสำรวจระบุว่า ทั่วประเทศจีนมีประชากรทั้งสิ้น 1,411.78 ล้านคน เพิ่มขึ้นราว 72 ล้านคน หรือ 5.38% จากการสำรวจเมื่อปี 2010 ที่มีจำนวน 1,339.72 ล้านคน อัตราเติบโตของประชากรเฉลี่ยต่อปีในช่วง 10 ปีที่ผ่านมาอยู่ที่ระดับ 0.53% ลดลงเล็กน้อย เมื่อเทียบกับช่วงปี 2000-2010 ที่มีอัตราการเติบโตเฉลี่ยอยู่ที่ 0.57% ต่อปี บ่งบอกให้เห็นว่าประชากรจีนในรอบ 10 ปีที่ผ่านมายังคงมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นด้วยอัตราการเติบโตในระดับต่ำ

        ทั้งนี้ จีนเคยกำหนดเป้าหมายไว้เมื่อปี 2016 ว่า ต้องการเพิ่มจำนวนประชากรให้ได้ประมาณ 1,420 ล้านคนภายในปี 2020 แม้จะไม่บรรลุเป้าหมาย แต่จีนยังคงครองแชมป์ประเทศที่มีจำนวนประชากรมากที่สุดในโลก

ประชากรสูงวัยเพิ่มขึ้น

        สัดส่วนของประชากรจีนที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปเพิ่มขึ้นเป็น 18.70 % ซึ่งมากกว่าผลสำรวจเมื่อปี 2010 ที่มีสัดส่วน 13.26%  สะท้อนให้เห็นถึงการก้าวสู่สังคมผู้สูงอายุ ขณะที่จำนวนประชากรที่อายุระหว่าง 15-59 ปี ลดลงจาก 70.14% เมื่อช่วงทศวรรษก่อนเหลือเพียง 63.35% หรือคิดเป็นประมาณ 894 ล้านคน ส่วนประชากรเด็กที่อายุระหว่าง 0-14 ปี เพิ่มเล็กน้อยจาก 16.6% มาอยู่ที่ 17.95%

        ทั้งนี้ จีนมีประชากรวัย 0-14 ปี 253.38 ล้านคน (17.95%), วัย 15- 59 ปี 894.38 ล้านคน (63.35%) และวัย 60 ปีขึ้นไป 264.02 ล้านคน (18.70%) ในจำนวนนี้เป็นประชากรวัย 65 ปีขึ้นไป 190.64 ล้านคน คิดเป็น 13.50%

สัดส่วนชาย-หญิงสมดุลมากขึ้น

        จีนมีประชากรเพศชาย 723.34 ล้านคน (51.24%) เพศหญิง 688.44 ล้านคน (48.76%) อัตราส่วนชายต่อหญิงอยู่ที่ 105.07 ซึ่งหมายถึงมีผู้ชาย 105.07 คน ต่อผู้หญิง 100 คน ขณะที่อัตราส่วนทางเพศเมื่อแรกเกิดอยู่ที่ 111.3 ลดลง 6.8 จากปี 2010 ทำให้สัดส่วนชายหญิงของจีนดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง

สัดส่วนชนกลุ่มน้อยเพิ่มขึ้น 0.40%

        จีนมีประชากรชาวฮั่น 1,286.31 ล้านคน (91.1%) ประชากรชนกลุ่มน้อย 125.47 ล้านคน (8.89%) เมื่อเทียบกับปี 2010 ประชากรชาวฮั่นเพิ่มขึ้น 4.93% ประชากรชนกลุ่มน้อยเพิ่มขึ้น 10.26% และสัดส่วนชนกลุ่มน้อยเพิ่มขึ้น 0.40% การเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องของชนกลุ่มน้อย สะท้อนให้เห็นถึงการพัฒนาอย่างรอบด้านของกลุ่มชาติพันธุ์ทั้งหมดภายใต้การนำของพรรคคอมมิวนิสต์จีน

คุณภาพของประชากรดีขึ้น

        จีนมีประชากรที่มีวุฒิการศึกษาระดับมหาวิทยาลัย 218.36 ล้านคน จำนวนปีการศึกษาเฉลี่ยของประชากรวัย 15 ปีขึ้นไป เพิ่มขึ้นจาก 9.08 ปี ในปี 2010 เป็น 9.91 ปี อัตราการไม่รู้หนังสือลดลงจาก 4.08% ในปี 2010 เป็น 2.67%

ครอบครัวจีนมีขนาดเล็กลง

        จีนมีครัวเรือนแบบครอบครัว (Family Household) จำนวน 494.16 ล้านครัวเรือน (1,292.81 ล้านคน) และครัวเรือนกลุ่มบุคคล (Collective Household) จำนวน 28.53 ล้านครัวเรือน (118.97 ล้านคน) จำนวนสมาชิกเฉลี่ยต่อครอบครัวอยู่ที่ 2.62 คน ลดลง 0.48 คน เมื่อเทียบกับปี 2010 สะท้อนให้เห็นว่าครอบครัวจีนกำลังมีขนาดเล็กลงเรื่อยๆ

สังคมเมืองขยายตัว ประชากรเมืองเพิ่มขึ้น 200 ล้านคน

        จีนมีประชากรที่อาศัยอยู่ในเมืองจำนวน 901.99 ล้านคน คิดเป็น 63.89% และประชากรที่อาศัยอยู่ในชนบท 509.79 ล้านคน คิดเป็น 36.11% เมื่อเทียบกับปี 2010 ประชากรในเมืองเพิ่มขึ้น 236.42 ล้านคน ส่วนในชนบทลดลง 164.36 ล้านคน สัดส่วนของประชากรในเมืองเพิ่มขึ้น 14.21%

        หนิง จี๋เจ๋อ ผู้อำนวยการสำนักงานสถิติแห่งชาติจีน ระบุว่า เมื่อดูจากแนวโน้มด้านประชากรศาสตร์ในช่วงที่ผ่านมา การเติบโตของประชากรจีนหลังจากนี้จะยังคงชะลอตัวลงต่อเนื่อง ขณะเดียวกัน อัตราการเติบโตของประชากรจะได้รับอิทธิพลจากปัจจัยทางเศรษฐกิจและสังคมหลายด้าน จำนวนประชากรจีนจะเพิ่มขึ้นสู่ระดับสูงสุดในอนาคต แต่ยังไม่แน่ชัดว่าจะเกิดขึ้นเมื่อใด แต่คาดการณ์ว่าจะยังคงอยู่ที่ระดับสูงกว่า 1.4 พันล้านคนไปอีกระยะหนึ่ง